Article_S1

แนวคิดการดำเนินงานด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำงาน เบื้องต้น 

โดย พีรพล รอดบุญลือ

             การดำเนินงานด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำงาน  ในสถานประกอบการต่างๆ บางท่านตอบว่าง่ายสบายๆ บางท่านบอกว่าลำบาก  ทำถึงมีคำตอบที่ไม่เหมือนกันเนื่องมาจากว่า งานด้านความปลอดภัยมิได้เป็นหน้าที่ของใครคนใดคนหนึ่งในองค์กร มันเป็นหน้าที่ของทุกคนในองค์กร เริ่มตั้งแต่เจ้าของกิจการลงมาเลย  ถ้าเจ้าของกิจการไม่ให้ความสำคัญในเรื่องนี้ก็ถือว่าจบกันบางบริษัทฯ เจ้าของให้ความคัญ แต่ผู้ปฏิบัตงาน หัวหน้างาน  พนักงานคนงาน หรือแม้กระทั่งผู้รับเหมาไม่ให้ความสำคัญ การดำเนินงานด้านความปลอดภัยฯ ก็เป็นไปด้วยความยากลำบาก  โดยเฉพาะอย่างยิ่งพนักงาน  คนงาน และผู้รับเหมา มีคำกล่าวที่ว่า  เมื่อไรปากท้องเขายั่งไม่อิ่มไม่ต้องมาพูดถึงเรื่องความปลอดภัย ทำอย่างไรเขาก็ไม่เข้าใจและย่อมไม่ให้ความสำคัญ   โดยเฉพาะอย่างเดี๋ยวนี้มีการแต่งตั้งเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน เข้ามาดูแลงานด้านความปลอดภัย   เลยยิ่งไปกันใหญ่เพราะเขาก็คิดว่างานด้านความปลอดภัยก็ต้องเป็นหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการงาน   เป็นมาเช่นนี้โดยตลอดตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบันถ้าเรายอมรับความจริงในข้อนี้  บางคนบอกอีกว่า เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน  มิได้มีคนเดียวนะ แบ่งออกเป็นหลายระดับ  เช่น เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยระดับบริหาร  เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานระดับหัวหน้างาน  เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน ระดับวิชาชีพ  มิหนำซ้ำยังมีคณะกรรมการความปลอดภัยฯ อีกตั้งหนึ่งคณะ  นั่นไงก็คิดกันได้เท่านี้ ก็เลยมีการมองออกมาหลายแง่หลายมุม แต่ถ้ามองว่ามีการพัฒนางานด้านนี้ดีอย่างแท้จริง ทำไมสถิติการเกิดอุบัติเหตุต่างๆมีแนวโน้มสูงขึ้นและมีความรุนแรงมากขึ้นตามลำดับและบางครั้งยังโตตามสภาวะของธุรกิจ นั่นเป็นเพราะว่าเรายังเข้าไม่ถึงปัญหาที่แท้จริง บางครั้งทราบปัญหาแต่ไม่มีใครทำอะไร  บางครั้งทราบแต่ทำเป็นเพิกเฉย บางครั้งไม่รู้จะเริ่มต้นที่ไหนก่อน  เหมือนกับว่าเรากำลังวิ่งตามอุบัติเหตุอันตรายต่างๆที่เกิดขึ้น เกิดแล้วค่อยตามไปแก้กัน และแก้โดยการออกระเบียบข้อบังคับต่างๆ ซึ่งเราเองก็รู้อยู่ว่ามันถูกทางหรือไม่ถูกทาง  หรือวิเคราะห์ได้ง่ายๆก็คือคนคิดไม่ได้ทำ คนทำไม่ได้คิด มันจึงเดินไปคนละเส้นทางคนละแนวคิด

        ถ้ามีคนมาถามว่า จุดใดถือว่าการดำเนินการด้านความปลอดภัยฯของบริษัทฯประสพความสำเร็จอย่างยั่งยืน ถ้าคิดคำตอบแบบสวยหรูมาตอบ จะได้คำตอบ หน้าฟังมากมายหลายคำตอบ แต่คำตอบแต่ละคำตอบมักมีคำถามสำหรับผู้ที่ฟังให้นึกตามได้ตลอดในมุมที่มันไม่น่าเป็นไปได้  กล่าวคือคำตอบสวยในความจริงทำไมยังเกิดการกระทำที่ไม่ปลอดภัย และสภาพที่ไม่ปลอดภัยในสถานประกอบการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของสุขภาพอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำงาน ส่วนใหญ่ยังเข้าไม่ถึงในเรื่องนี้ จึงเป็นสาเหตุของโรคอันเนื่องมาจากการทำงาน ซึ่งเกิดขึ้นในหลายบริษัทฯส่วนใหญ่เลยก็ว่าได้  นั่นแสดงว่ายังให้ความสำคัญน้อย 

        ดังนั้น เมื่อเรารู้ถึงปัญหาที่กล่าวมาในเบื้องต้น  เราจะทำอย่างไรในฐานะของ จป.วิชาชีพ  งั้นเราต้องเร่งแก้ปัญหาที่กล่าวมาข้างต้นให้หมดไป เพียงแค่นั่งคิดก็หมดเวลาของชีวิตแล้ว  ดังนั้นการ ดำเนินการแบบง่ายๆ ก็คือเริ่มจากสถานประกอบการที่เราอยู่นี่แหละ  ที่ทราบมาตอนนี้เรามี จป.วิชาชีพ ทั้งอบรมและสายตรงไม่ต่ำกว่า 10,000 คน ถ้าทุกคนเริ่มทำหน้าที่ ที่บริษัทฯของตนเองอย่างไม่ย่อท้อ อย่างน้อย 10,000 บริษัทอุบัติเหตุอันตรายจากการทำงานก็ต้องลดน้อยลง นี่พูดถึง จป.วิชาชีพอย่างเดียวนะ ยังมิได้กล่าวถึง จป.ในระดับต่างๆ อีกทั้งคณะกรรมการความปลอดภัยฯ ที่เราสามารถโน้มน้าวให้เขาเข้ามาเป็นแนวร่วมกับเรา

        มาถึงตอนจะลงมือทำเราต้องทำอะไรก่อน  นั่นไงเป็นคำถามที่น่าสนใจ  เราต้องเริ่มต้นจากการศึกษาบทบาทหน้าที่ของเราเอง ในฐานะเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยระดับวิชาชีพ ว่าต้องทำอะไรบ้างกฏหมายกำหนดไว้ทั้งหมด 12 ข้อ ดูแล้วไม่มาก  แต่มันยากตรงแต่ละข้อต้องทำอย่างไร เมื่อหาแนวทางของตนเองได้แล้วก็ลงมือทำ   แต่ละคนไม่จำเป็นต้องทำเหมือนกัน  แต่ละคนย่อมมีแนวทางเป็นของตัวเอง  อย่างน้อยความเสี่ยงแต่ละบริษัทฯก็ไม่เหมือนกัน แต่ปัญหาเดียวกันของเราทุกคน อยู่ที่  เรากำลังทำงานอยู่กับคน  คนในที่นี้  หมายถึงผู้บริหาร  พนักงาน  คนงาน รวมไปถึงผู้รับเหมา   นี่ล่ะคือปัญหาใหญ่ของเรา  ต้องทำให้กลุ่มคนและสังคมคน ที่เราทำงานด้วยมีความรู้ความเข้าใจ ในงานด้านความปลอดภัยอาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำงาน  ไปในทิศทางเดียวกับเรา และมีแนวคิดไปในทิศทางที่ดี ถ้าทำได้อย่างนี้แล้วรับรองประสพความสำเร็จอย่างยั่งยืน  ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับตัวเราเอง มักท้อถอย แต่เหตุจูงใจในการท้อถอยมีมากมาย เมื่อท้อถอยเรามักแก้ปัญหาด้วยการเปลี่ยนบริษัทฯใหม่ แต่เราก็ไปพบเจอปัญหาเดิมๆอีกไม่มีจุดสิ้นสุด  บางคนยิ่งไปกว่านั้นคิดว่าปัญหาที่เกิดขึ้นแก้ไม่ได้ ลาออกเปลี่ยนงานก็ไม่ได้ เลยนั่งทับปัญหาไปเลยหมดเรื่องกันไป เราในฐานะที่มีอาชีพต้องชี้นำทางให้คนทำงาน  ทำงานด้วยความปลอดภัยไม่เกิดอุบัติเหตุอันตราย ไม่เป็นโรคจากการทำงาน ต้องกล้าสู้กับปัญหาต้องเป็นที่พึ่งพาให้ผู้ปฏิบัติงาน  ต้องไม่ท้อถอยถ้าเราถอยหรือหยุด เราก็ไม่มีวันที่จะประสพความสำเร็จในงานด้านนี้อย่างแน่นอน  ส่วนกิจกรรมอื่นๆ เรื่องการรณรงค์ต่างๆ ถือว่าเป็นเครื่องมือเสริมให้การดำนินการประสพความสำเสร็จ แต่ก่อนที่เราจะให้เครื่องมือเสริมเราต้องสอนให้ผู้ที่ต้องใช้เครื่องมือเสริมนั้นอยากใช้ อยากร่วมกิจกรรม  ถ้าเขาเหล่านั้นไม่อยากใช้ทำไปก็ไม่มีความหมายอะไร  คิดเสมอว่าปัญหาทุกอย่างต้องมีทางแก้ไขได้ไม่ช้าก็เร็ว

************************************************